Archiwum Państwowe w Koszalinie
Czcionka:
Jesteś tutaj:
Zapraszamy do wirtualnego zwiedzenia wystawy „Święto Pracy 1 Maja – obchody w świetle materiałów archiwalnych” przygotowanej na podstawie materiałów archiwalnych z zasobu Archiwum Państwowego w Koszalinie oraz Oddziałów zamiejscowych w Słupsku
i Szczecinku. Pochody pierwszomajowe utrwalone na fotografiach obejmują lata 1947-1980. Czytaj więcej „Święto Pracy”
Zapraszamy do zapoznania się z programem „Karty Historii” zrealizowanym przez TV Max we współpracy z AP w Koszalinie w ramach konferencji naukowej pt. „Zbrodnia Katyńska w percepcji Polonii”.
Publikacja „Katyń. Listy ekshumacyjne i dokumenty Zarządu Głównego Czerwonego Krzyża 1943-1944” opracowana przez Jolantę Adamską, Tadeusza Krawczaka i Mariusza Olczaka to zbiór informacji dotyczących m.in. organizacji wyjazdu delegacji PCK do Katynia, identyfikacji, list ekshumowanych, procedur zawiadamiania rodzin oficerów o śmierci ich bliskich. Dokumenty zebrane w tej publikacji to jedyny uwierzytelniony pieczęciami Biura Informacyjnego PCK, parafami pracowników i członków Zarządu Głównego PCK odpis oryginalnych wykazów sporządzanych podczas ekshumacji w Katyniu. Materiały zostały zabezpieczone i zachowane przez pracowniczkę PCK Janinę Majchrzycką, która przechowywała je w swoim mieszkaniu przez kilkadziesiąt lat. Na krótko przed śmiercią w 1977 r. powiedziała o nich księdzu Stefanowi Wysockiemu, który zabrał je z mieszkania, a w 2011 roku przekazał do Archiwum Akt Nowych.
Aby pobrać publikację opracowaną przez Archiwum Akt Nowych należy kliknąć w link poniżej:
Katyń. Listy ekshumacyjne i dokumenty Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża 1943–1944
Wystawa pt. „Nieznani bohaterowie sprawy katyńskiej”
Prezentowana wystawa została przygotowana w 70. rocznicę ekshumacji ofiar Zbrodni Katyńskiej. Na wystawie, która składa się z 5 plansz, można obejrzeć m.in. fotografie z przeprowadzonych ekshumacji w lesie katyńskim oraz wybrane dokumenty i przedmioty z ocalałych kopert 31 oficerów Wojska Polskiego. Ekspozycja prezentuje także postacie bohaterów walki o pamięć i prawdę katyńską, takich jak: Kazimierz Skarżyński – sekretarz generalny PCK i przewodniczący delegacji PCK do Katynia 16 IV 1943 r. Ludwik Rojkiewicz, Jerzy Wodzinowski, Hugo Kassur – z Komisji Technicznej PCK w Katyniu. Dr Jan Zygmunt Robel, który w Państwowym Instytucie Medycyny Sądowej i Kryminalistyki w Krakowie zorganizował zespół badający dokumentację wydobytą z dołów śmierci. Henryk Münch, Marian Friedberg, Franciszek Bielak, Jadwiga Majchrzycka i ks. prałat Stefan Wysocki, którzy z narażeniem życia przechowywali w ukryciu dokumenty katyńskie podczas wojny i w latach powojennych. Kwintesencją całej wystawy są ocalone i ukrywane przez byłą pracowniczkę PCK, Jadwigę Majchrzycką listy ekshumacyjne z numerami od 1-112, 01-01770 z parafą Kazimierza Skarżyńskiego, 02501-03900 z parafą Jadwigi Majchrzyckiej, sprawozdania z prac Komisji Technicznej PCK, wzór karty pomocniczej do identyfikowania poległych w Katyniu opracowany w Biurze Informacyjnym PCK czy sprawozdanie Jadwigi Majchrzyckiej z podróży służbowej do Krakowa w 1944 r. na obrady Komisji Rozpoznawczej PCK do spraw identyfikacji zamordowanych w Katyniu na podstawie znalezionych przy nich dokumentów i przedmiotów. Dokumenty te w 2011 roku zostały przekazane do zasobu Archiwum Akt Nowych. Wystawa kończy się prezentacją wybranych wydawnictw podziemnych o Katyniu.
Wystawa do pobrania w wysokiej rozdzielczości:
Materiały katyńskie w Archiwum Akt Nowych
Najważniejszym zbiorem oryginalnych dokumentów dotyczących zbrodni katyńskiej jest zespół Akta Katyńskie Jadwigi Majchrzyckiej. Archiwalia uratowane przez byłą pracowniczkę PCK, Jadwigę Majchrzycką dotyczą polskich oficerów zamordowanych w Katyniu przez NKWD i prac związanych z ich ekshumacją. Są to przede wszystkim dokumenty Biura Informacyjnego PCK z lat 1943-1944 związane z: wysłaniem delegacji PCK do Katynia, sporządzaniem list ekshumowanych w lesie katyńskim, spisywaniem list alfabetycznych zamordowanych, procedurą zawiadamiania rodzin polskich oficerów o fakcie ich śmierci, identyfikowaniem depozytów wydobytych w Katyniu, odczytywaniem znalezionych przy oficerach notatek i pamiętników. Listy ekshumowanych były nadsyłane z Katynia i na ich podstawie została opracowana lista alfabetyczna oraz listy wysyłane do przedstawicielstw PCK w terenie, w tym m.in. do Lublina. W zbiorze znajdują się również: projekty pism potwierdzających śmierć w lesie katyńskim w języku niemieckim wraz z dokumentacją tego dotyczącą wydawania aktów zgonu oraz korespondencją z władzami niemieckimi; fragment notatki sporządzonej na podstawie 1/200 części materiału katyńskiego (w tym sporej części notatników); rękopis memoriału ZG PCK w sprawie zaświadczeń o śmierci dla ekshumowanych w Katyniu; karta pomocnicza do Głównej Księgi Ewidencyjnej Zaginionych w Katyniu nr 028; wytyczne przy opracowywaniu listy ekshumowanych; protokoły posiedzeń dotyczących wysłania do Katynia przedstawicieli PCK; notatki z konferencji w Krakowie w/s Katynia z 10.VI.1943 r.; ustalenia na temat Komisji Rozpoznawczej działającej w Krakowie w 1943 r. i 1944 r.; fragment protokołu posiedzenia Zarządu Głównego PCK z 3.VI.1943 r. w/s Katynia; fragment sprawozdania dr Wodzińskiego, Katyń 10.V.1943 r.; sprawozdanie z posiedzeń Komisji Specjalnej w dniach 9-10.II.1944 r.; rękopiśmienne notatki sporządzone w PCK przy opracowywaniu listy imiennej; odpisy notatników znalezionych w Katyniu, m.in. kpt. Kazimierza Gosiewskiego, Kraków 21.VI.44; wypisy z poszczególnych notatników wyjętych z kopert, m.in. Solskiego; sprawozdanie z podróży służbowej Jadwigi Majchrzyckiej do Krakowa w dniach 17-22.III.1944 r. Dokumenty są sporządzone w języku polskim, niemieckim i francuskim. Na podstawie tych dokumentów powstało wydawnictwo źródłowe „Listy ekshumacyjne i dokumenty Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża 1943–1944, wstęp i opracowanie Jolanta Adamska, Tadeusz Krawczak, Mariusz Olczak, Warszawa 2012″.
Drugim ważnym zbiorem w AAN dotyczącym zbrodni katyńskiej są Akta profesora Janusza Zawodnego, polskiego politologa, historyka, badacza zbrodni katyńskiej na stałe mieszkającego w Stanach Zjednoczonych. Autora książki „Śmierć w lesie. Historia mordu katyńskiego” wydanej w USA w 1962 r., natomiast wydanie polskie ukazało się dopiero w 1989 r. W przekazanej spuściźnie znajdziemy m.in. materiały biograficzne autora oraz opracowania naukowe, materiały i wydawnictwa źródłowe zebrane przez niego i innych autorów na temat zbrodni katyńskiej.
W zbiorze Armia Krajowa zachowały się oryginalne meldunki gen. Stefana Roweckiego ps. Kalina do Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego z kwietnia i maja 1943 r. o odkryciu przez Niemców masowych grobów w Katyniu. Natomiast w Zbiór fotografii b. Centralnego Archiwum KC PZPR znajdziemy kopie zdjęć z przeprowadzanych ekshumacji w lesie katyńskim. Materiały katyńskie odnajdziemy również w innych zespołach archiwalnych, m.in. sprawozdanie z lotu do Smoleńska z 13.IV.1943 r. w Radzie Głównej Opiekuńczej w Krakowie; prośba o zwolnienie z więzienia w Berlinie Marii Bortnowskiej, w celu wysłania jej do Katynia z misją zbadania ofiar mordu z 30.IV.1943 r. w zespole Zbiór dra Stefana Uhmy do historii PCK w latach 1939-1945 czy oświadczenie rządu polskiego z dnia 25. IV. 1943 r. w sprawie decyzji rządu sowieckiego o zerwaniu stosunków z rządem polskim w zespole Wspólna Komisja Uczonych Partyjnych ZSRR i Polski do spraw Historii Stosunków między obu krajami.
Na zakończenie należy wspomnieć o zespole „Zbiór kserokopii akt rosyjskich dotyczących Katynia oraz dokumentacji redakcyjnej publikacji „Katyń. Dokumenty zbrodni”, w którym znajdują się kopie akt z archiwów rosyjskich przekazane na mocy porozumienia zawartego między NDAP a Zarządem Archiwów Federacji Rosyjskiej. Kserokopie zostały zgromadzone przez Wojskową Komisję Archiwalną kierowaną przez płk. prof. Jana Piętę. Na ich podstawie wydana została 4-tomowa publikacja „Katyń. Dokumenty zbrodni”.
Strona internetowa Archiwum Akt Nowych
Archiwum Akt Nowych w serwisie Szukaj w Archiwach
Archiwum Akt Nowych na portalu Facebook
W najnowszym numerze periodyku „Miasto. Tygodnik Koszaliński” znajdziecie Państwo archiciekawą historię pewnego człowieka i jego rodziny – osób bardzo ważnych dla codziennego życia w powojennym Koszalinie. Zapraszamy do zapoznania się z historią Jana Ćwika, którego spuścizna została zabezpieczona w zasobie Archiwum Państwowego w Koszalinie.
